Principi projektovanja održivih objekata za korišćenje balneološkog potencijala na području Vojvodine [predavanje po pozivu]

Abstract

Balneološki potencijal Panonskog basena, je na pojedinim lokalitetima odavno prepoznat i eksploatisan, a tokom poslednjih decenija naročito dobija na značaju kao pokretač specifičnih oblika medicinskog, welness i spa turizma. Promene paradigme u balneolologiji, imaju za rezultat i promene programskih i funkcionalnih zahteva koji se odnose na objekte namenjene odgovarajućim medicinskim i welness sadržajima. Osim toga, potreba da se određeni programski sadržaj razvija u blizini hidrogeološkog resursa često uslovljava i građenje van naseljenih mesta, na ekološki senzitivnim lokacijama koje su najčešće nedovoljno infrastrukturno opremljene, što stavlja poseban akcenat na potrebu za građenjem u skladu sa principima održivog razvoja. U cilju formulisanja projektantskih principa i modela formiranja fizičkih struktura primerenih savremenim balnelološkim sadržajima, istražen je niz pasivnih mera i sistema, primenljivih u datim uslovima, kojima se minimiziraju ekološki otisak i energetske potrebe objekata. Značajnom redukcijom energetskih potreba se, već u fazi koncepcijskog odnosno idejnog arhitektonsko-urbanističkog rešenja, u velikoj meri olakšava postizanje visokog stepena infrastrukturne nezavisnosti uz korišćenje obnovljivih izvora energije dostupnih na samoj lokaciji. Modelska rešenja razvijena su primenom principa projektovanja bioklimatske, ekološke, energetski efikasne i održive arhitekture, imajući u vidu programske, klimatske, topološke i društveno-ekonomske specifičnosti područja Vojvodine uz razmatranje varijantnih opcija primerenim različitim tipovima detektovanih termomineralnih voda i lekovitih faktora.

The balneological potential of the Pannonian Basin has long been recognized and exploited in some localities. During the last decades it has become especially important as a driver of specific forms of medical, wellness and spa tourism. Paradigm changes in balneology also result in changes in program and functional requirements related to medical and wellness facilities. Furthermore, the need for vicinity of the hydrogeological resource often implies construction outside populated areas, on environmentally sensitive sites with poor infrastructure, emphasising the need to build in accordance with the principles of sustainable development. In order to define design strategies and models for structures suitable for contemporary balneological programs, a series of passive measures and systems, applicable in the given conditions, which minimize the ecological footprint and energy needs of facilities, were investigated. Significant reduction of energy needs, already in conceptual design phase, coupled with the use of on-site renewable energy sources greatly facilitates the achievement of a high degree of infrastructural independence. The designs were developed by applying the principles of bioclimatic, ecological, energy efficient and sustainable architecture, having in mind the program, climate, topological and socio-economic specifics of Vojvodina and specifics of various types of detected thermo-mineral waters and healing factors.