Интегрална анализа територијалног развоја: прилог решавању урбаног конфликта кроз успостављање друштвеног дијалога – студија случаја Макиш

Abstract

Rad se bavi promišljanjem odgovarajućeg analitičkog aparata za razumevanje urbanih konflikata kao sastavnog dela savremenog procesa upravljanja prostornim razvojem, sa akcentom na značaj kreiranja modela njihovog produktivnog rešavanja za uspostavljanje društvenog konsenzusa o javnom interesu. U radu će biti prikazan model Integralne analize teritorijalnog razvoja koji je uspešno testiran u okviru projekta „Ka kolaborativnom upravljanju“. Sam projekat ima za cilj preispitivanje okvira profesionalne delatnosti u savremenom kontekstu, promociju koncepta kolaborativnog upravljanja prostornim razvojem, kao i kreiranje platforme za razvoj kulture komunikacije. Prve dve faze projekta realizovane su na bazi pet, odnosno tri studije slučaja. U ovom radu prikazana je studija slučaja Makiškog polja, rađena kroz prvu fazu istraživanja koja nosi naziv „Urbanizam suproststavljenih interesa“ i obuhvata integralnu analizu hronološkog razvoja posmatranog područja kao model za razumevanje nastalog konflikta. Analiza je vršena kroz paralelno sagledavanje zakonodavnog i planskog okvira, odluka od značaja za područje, prostornih dešavanja, kao i eventualnih aktivnosti građanskih inicijativa. Kroz ovakvu integralnu analizu moguće je mapirati uzročno posledične veze i određene indikativne momente nastanka konfliktnog narativa. Sam razvoj Makiškog polja tako karakterišu paralelni razvojni procesi naizgled u međusobnoj koliziji, nizak nivo transparentnosti procedura, kao i mali broj aktivnosti građana u periodu donošenja odluka od značaja, uz eskalaciju konflikta na samom kraju planske procedure. Pored konkretnih zaključaka u okviru pomenute studije slučaja, u radu će biti prikazana univerzalnost doprinosa integralne analize teritorijalnog razvoja razumevanju, a samim tim i produktivnom rešavanju urbanog konflikta. Rezultati pet različitih studija slučaja prikazuju mogućnost primene istraživačkog postupka na raznorodnim urbanim procesima. Kroz razumevanje postojećih konflikata, moguće je prepoznati ključne tačke razvojnog procesa u kojima se prelamaju različite pozicije zainteresovanih strana prema prostornim ishodima. One ujedno predstavljaju momente za pokretanje dijaloga i uspostavljanje šireg društvenog konsenzusa o zajedničkim vrednostima, prioritetima razvoja i javnom interesu.

The paper deals with the deliberation of an appropriate analytical apparatus for understanding urban conflicts as an integral part of the modern process of spatial development management, with an emphasis on the importance of creating models for their productive solution and establishing social consensus on public interest. The paper will present the model of Integrated analysis of territorial development, which was successfully tested within the project “Towards collaborative governance”. The project itself aims to review the framework of professional practice in a contemporary context, promote the concept of collaborative spatial development governance, as well as to create a platform for the development of communication culture. The first two phases of the project were realized on the basis of five and three case studies, respectively. This paper presents a case study of Makiš, conducted through the first phase of research entitled “ Urbanism of opposing interests” which includes an integral analysis of the chronological development of the observed area as a model for understanding the conflict. The analysis was made through a parallel review of the legislative and planning framework, decisions of importance for the area, spatial manifestations, as well as possible initiatives of the civil sector. Through such an integral analysis, it is possible to map the causal relations and certain indicative moments for the creation of the conflict narrative. The development of Makiš is thus characterized by parallel development processes seemingly in collision, low level of transparency of procedures, as well as a small number of citizen activities in the decision-making period of importance, with escalating conflict at the very end of the planning procedure. In addition to the certain conclusions within the mentioned case study, the paper will present the universal contribution of the integral analysis of territorial development to the process of understanding, and thus productive resolving the urban conflict. The results of five different case studies show the possibility of applying the research procedure to diverse urban processes. Through understanding the existing conflicts, it is possible to identify the key points of the development process in which the different positions of stakeholders according to spatial outcomes are overlapped. They also represent moments for initiating dialogue and establishing a broader social consensus on common values, development priorities and the public interest.