Predeo igre - Košutnjak; Principi arhitektonskog projektovanja u svetlu klimatskih promena

Abstract

Na početku 21.veka, u doba kada većina svetske populacije živi u gradovima i kada je osnovna asocijacija na arhitekturu izgrađena struktura, izgleda kao da je čovek zaboravio kako je biti i uživati u prirodi. Danas se gradovi nalaze u osetljivoj fazi razvoja, gde se parametri ekonomičnosti i racionalnosti proširuju i na polje kulture i stila života, značajno menjajući odnos snaga između globalnih društveno-ekonomskih potreba i lokalnih kulturnoistorijskih vrednosti mesta. U ovim okolnostima, u tenutku kada prirodni predeo nepovratno nestaje pred širenjem granica grada, potraga za novim paradigmama u arhitektonskom projektovanju u nestajućem predelu predstavlja poseban izazov. Da bi se ispunio ovaj izazov nije uvek neophodno napustiti grad, baš kao što je to u slučaju sa park-šumom Košutnjak koja se nalazi na obroncima Beogradskog centralnog gradskog jezgra. Na prvoj godini Master studija na Univerzitetu u Beogradu - Arhitektonskom fakultetu, tokom dve uzastopne školske godine (2010/11 i 2011/12), Arhitektonski dizajn studio koji vodi doc. dr Ana Nikezić, sa oko 15 studenata po generaciji, imao je zadatak da ispita položaj, obim i karakter arhitektonske intervencije u zaštićenom prirodnom predelu park šume Košutnjak, a sa ciljem da se ova važna i skoro zaboravljena šuma vrati na kulturnu mapu Beograda. To je značilo osvešćivanje i učenje o načinima da se očuva i podstakne visok stepen urbanosti kroz rekomponovanje njegove strukture, razvoj njegove vitalnosti, atraktivnosti i dostupnosti, ali i poštovanje nasleđenih vrednosti mesta, uključujući ga u savremene tokove svakodnevnog života grada. Ova publikacija predstavlja istraživanje na temu odnosa arhitekture i predela. U publikaciji će biti reči o istraživačkim polazištima i postupcima, zatim o problemima i preprekama sa kojima su se suočavali studenti, prikazaće uspešne studije slučaja urađene od strane studenata, a posledično i zaključiti na temu traženja novih arhitektonskih paradigmi u vezi arhitekture i predela. Razlog da se izabere zaštićena urbana park-šuma kao istraživački poligon je dvostruk. Sa jedne strane, nedovoljna svest o značaju urbanih šuma, i odnosu između prirodnih i zaštićenih kulturnoistorijskih vrednosti predela kome pripadaju, a sa druge strane činjenica da arhitektura i predeo predstavljaju različite, ponekad čak i suprotstavljene fenomene, pri čemu arhitektonska intervencija zahteva novu kreativnu perspektivu za oblikovanje kulturnog predela.