Teritorijalne strategije u funkciji zaštite i razvoja prostora

Abstract

Teritorijalne strategije su u fokusu održivog i integralnog urbanog i teritorijalnog razvoja u savremenoj praksi planiranja u Evropskoj uniji. One odražavaju trenutno shvatanje strateškog planiranja kao adaptivnog procesa koji zahteva upravljanje promenama. U okviru tehničke podrške Programa Evropske unije za lokalni razvoj (EU PRO Plus) testirana je primena dva instrumenta u lokalnom kontekstu - Integrisana teritorijalna ulaganja (eng. - ITI) i Održivi urbani razvoj (eng. - SUD). U pitanju su savremeni instrumenti, koji su efikasno sredstvo za integraciju prioritetnih ulaganja, tematskih ciljeva i različitih izvora finansiranja u okviru teritorija. Teritorijalne strategije se usmeravaju na ekonomske, ekološke, klimatske, socijalne i demografske izazove teritorija. U radu su prikazana iskustva iz procesa izrade dvanaest strategija za trideset i jedan grad i opštinu u Srbiji. Ovi instrumenti urbanog i teritorijalnog razvoja podstiču veće učešće lokalnih aktera u sprovođenju održivog razvoja i promovišu promenu u kulturi planiranja ka inkluzivnim, kolaborativnim praksama, i kao efekat proizvode kvalitetnija rešenja.

Territorial strategies are at the focus of sustainable and integral urban and territorial development in contemporary planning practice in the European Union. They reflect the current understanding of strategic planning as an adaptive process that requires change management. Within the framework of the technical assistance of the EU Local Development Programme (EU PRO Plus), the application of two tools in the local context was tested - Integrated Territorial Investments (eng. - ITI) and Sustainable Urban Development (eng. - SUD). These are modern tools that represent an effective instrument for integrating priority investments, thematic objectives and different funding sources within the territory. Territorial strategies are focused on the economic, environmental, climatic, social and demographic challenges of the territory. The paper presents experiences from the process of developing twelve strategies for thirty-one cities and municipalities in Serbia. These urban and territorial development tools promote greater participation of local stakeholders in the implementation of sustainable development and a shift in planning culture towards inclusive, collaborative practices, leading to better quality solutions.